Badanie moczu obejmuje:

  • badanie fizykochemiczne,
  • badanie morfotyczne (badanie osadu moczu) – przeprowadzane po stwierdzeniu zmian w moczu po badaniu fizykochemicznym.

Analiza moczu pozwala przede wszystkim określić, czy nerki pracują prawidłowo czy w układzie moczowym nie występuje stan zapalny lub infekcje bakteryjne. Dobowa objętość moczu powinna wynosić 1,5 – 2 l

 

CIĘŻAR WŁAŚCIWY 1,005 – 1,030 G / mL

Poniżej normy: zaburzenia pracy nerek.
Powyżej normy: zagęszczenie moczu ( np. w wyniku odwodnienia organizmu).
pH – ODCZYN 6 – 7 (lekko kwaśny)

Poniżej normy: zaburzenia przemiany materii lub powikłania cukrzycowe.
Powyżej normy: obecność bakterii w moczu lub zaburzenia przemiany materii.
POZIOM CUKRU 0 Obecność cukru w moczu może świadczyć przede wszystkim o cukrzycy.
CIAŁA KETONOWE 0 Pojawienie się ciał ketonowych we krwi, a później w moczu towarzyszy nieprawidłowo leczonej cukrzycy lub głodzeniu (drastyczna dieta odchudzająca). Do ciał ketonowych należą kwas acetooctowy, kwas ß – hydroksymasłowy i aceton. Dwa pierwsze naruszają równowagę kwasowo – zasadową i wodną organizmu, gdyż są wydzielane z moczem wraz z dużymi ilościami jonów sodu, potasu i wody, co powoduje spadek rezerwy alkalicznej krwi, odwodnienie i może być przyczyną kwasicy oraz śpiączki cukrzycowej.
BIAŁKO  

Obecność białka w moczu (białkomocz, inaczej albuminuria) wskazuje na stan zapalny nerek lub ich uszkodzenie. W warunkach prawidłowych kłębki nerkowe nie przepuszczają dużych cząsteczek białka.Jednak niektóre drobnoczasteczkowe białka patologiczne przechodzą przez zdrowe kłębki. Białkomocz patologiczny występuje w wielu chorobach nerek – zarówno w uszkodzeniu kłębków nerek (zapalenia), jak i kanalików (zespół nerczycowy). Następstwem znacznego białkomoczu jest zmniejszenie poziomu białek we krwi. Powoduje to zmniejszenie ciśnienia osmotycznego w naczyniach, co jest jedną z przyczyn powstawania obrzęków nerkowych. Niewielki białkomocz może pojawić się po dużych wysiłkach fizycznych lub zimnej kąpieli. Nie świadczy to o upośledzeniu czynności nerek.
KREW   Krew w moczu (krwiomocz – hematuria) świadczy o schorzeniach narządu moczowego. Krwinki czerwone mogą pochodzić z każdego odcinka układu moczowego. Najczęstsze przyczyny obfitego krwiomoczu to: kamica dróg moczowych, urazy, gruźlica, nowotwory, zapalenia lub zawał nerki. Skąpy, wykrywalny laboratoryjnie krwiomocz występuje w tych samych stanach patologicznych. Różnica polega tylko na nasileniu zjawiska (stąd zwany krwinkomoczem).
KRWINKI BIAŁE – LEUKOCYTY Maks. ilość w polu widzenia w badaniu mikroskopowym – 1 – 2 Obecność białych ciałek krwi powyżej normy świadczy o stanie zapalnym układu moczowego.
KRWINKI CZERWONE – ERYTROCYTY Maks. ilość w polu widzenia w badaniu mikroskopowym – 5 Ich występowanie powyżej normy wskazuje na nowotwory, kamicę lub infekcje dróg moczowych (por. krwiomocz).
BAKTERIE Maksymalnie 105 (tj. 100 000) Duże ich ilości występują podczas infekcji dróg moczowych.
WAŁECZKI   Wałeczki są patologicznymi składnikami moczu. Występują głównie w zwyrodnieniu i zapaleniach nerek.
KRYSZTAŁY   Obecność kryształów stwierdza się najczęściej w przypadku kamicy nerkowej.
KOMÓRKI NABŁONKOWE   Komórki nabłonkowe pochodzą z nabłonka moczowodów i pęcherza. Pojedyncze nie świadczą o chorobie. Dopiero większe skupiska pojawiają się przy zapaleniu dróg moczowych.
ALDOSTERON 2 – 16 mg / 24 h 5,5 – 44,4 mmol / 24 h Aldosteron jest hormonem sterydowym kory nadnerczy. Zwiększa wchłanianie zwrotne jonów sodu, chloru oraz wody, a wydalanie jonów potasu w kanalikach nerkowych. Odgrywa istotną rolę w regulacji objętości i składu elektrolitów. Bierze udział w regulowaniu równowagi kwasowo – zasadowej zwiększając w kanalikach nerkowych wymianę jonów wodoru na jony potasu.Nadmierne wydzielanie aldosteronu może być przyczyną choroby nadciśnieniowej i obrzęków.
AMYLAZY

3 – 23 j/h (różne wartości liczbowe

w zależności od metody)

Amylazy – diastazy, są to enzymy z klasy hydrolaz rozkładające wielocukry, skrobie i glikogen na maltozę.Wzrost aktywności amylaz w  surowicy krwi i moczu występuje przy uszkodzeniu trzustki (co wykorzystuje się jako test diagnostyczny).
WYDALANIE WAPNIA W MOCZU

Kobieta < 250 mg /24 h < 6,24 mmol / 24 h

Mężczyzna < 275 mg / 24 h < 6,86 mmol / 24 h